Skip to main content

Hoogspanningsnetbeheer Elia heeft de ‘Roadmap to Net Zero’ gepresenteerd. De studie geeft België inzicht in de energietransitie richting 2050 en legt focuspunten voor het efficiënt laten verlopen hiervan.

Hoe ziet een CO2-neutraal Europees energiesysteem eruit in 2050? Beschikt Europa over voldoende hernieuwbare-energiebronnen ? Hoe houdt men vraag en aanbod in evenwicht in een systeem met veel hernieuwbare energie? En hoe houdt men het licht aan tijdens langere perioden met weinig of geen wind en zon? De nieuwe studie van Elia behandelt deze en vele andere vragen.

2 scenario’s

Om de situatie in 2050 goed te kunnen inschatten, heeft Elia de 3 belangrijkste dimensies van het Europese elektriciteitssysteem bekeken: de energiebalans, flexibiliteit en de bevoorradingszekerheid. De studie hanteert daarbij 2 scenario’s: geavanceerde directe elektrificatie (ELEC) en elektrificatie met meer groene moleculen (MOL).
Volgens het ELEC-scenario zal de finale elektriciteitsvraag van Europa in 2050 naar verwachting met 70 procent toenemen ten opzichte van de huidige vraag als gevolg van sterke elektrificatie. In het MOL-scenario zal de finale elektriciteitsvraag van Europa in 2050 naar verwachting met 30 procent toenemen door een hoger aandeel ‘groene moleculen’ in het finale energieverbruik.

245 en 325 terawattuur

In de 2 scenario’s uit de Elia-studie stijgt de totale elektriciteitsvraag van België in 2050 tot respectievelijk 245 en 325 terawattuur.
Daarbij gaat het om een direct elektriciteitsverbruik van 170 en 115 terawattuur en om een indirect elektriciteitsverbruik in de vorm van groene moleculen van 75 en 210 terawattuur. De groene moleculen zijn gemaakt met behulp van een hernieuwbare-energiebron zoals windmolens of zonnepanelen. Een voorbeeld hiervan is groene waterstof.

Onvoldoende hernieuwbare energie

Een van de conclusies aangaande energiebalans is dat Europa onvoldoende hernieuwbare-energiebronnen heeft voor klimaatneutraliteit in 2050. ‘Uit onze analyse blijkt dat er onvoldoende hernieuwbare-energiebronnen zullen zijn om aan de totale energievraag te voldoen’, stellen de onderzoekers. ‘Europa zal over voldoende hernieuwbare-energiebronnen beschikken voor directe elektrificatie maar zal voor de indirecte elektrificatie groene moleculen moeten invoeren uit andere continenten. Voldoen aan de directe elektrificatie in Europa zal enkel mogelijk zijn als we de jaarlijkse uitbreiding van hernieuwbare-energiebronnen versnellen met een factor 3, efficiëntie verbeteren en bijkomende interconnectoren bouwen.’

Seizoensvariaties

Een van de andere inzichten is volgens Elia vrij verrassend: er zijn geen grote grootschalige hoeveelheden groene moleculen nodig om de seizoensvariaties van hernieuwbare energie op te vangen. Om de schommelingen van de hernieuwbare-energiebronnen op te vangen en het evenwicht te handhaven tussen vraag en aanbod, is wel een goed ontworpen systeem nodig.
‘Schommelingen op lange termijn kunnen worden geminimaliseerd met een goed evenwicht tussen windenergie (meer productie in winter) en zonne-energie (meer productie in zomer)’, stellen de onderzoekers. ‘Zo wordt een seizoensgebonden mismatch tussen vraag en aanbod vermeden. Schommelingen op middellange termijn kunnen worden beheerd door bijkomende interconnectie die het effect van lokale dips beperken. Dagelijkse schommelingen kunnen worden opgevangen door de flexibiliteit die bij de eindgebruikers zit in elektrische voertuigen en warmtepompen.’

Stuurbare capaciteit nodig

Toch zal er met een hoog niveau van interconnectie en flexibiliteit voor de eindgebruiker in 2050 een aanzienlijke hoeveelheid stuurbare capaciteit nodig zijn in het elektriciteitssysteem. De onderzoekers hierover: ‘Dit dient om perioden van verscheidene weken te overbruggen met een laag aanbod maar een grote vraag. Deze perioden zullen zich voornamelijk voordoen in de winter. Er zullen nog steeds perioden van “stress” zijn – zoals in de winter – wanneer de vraag hoog is, maar de hernieuwbare energieproductie laag. Daarvoor zal er een aanzienlijke nood zijn aan stuurbare capaciteit, maar in 2050 zal slechts gedurende een beperkt aantal uren worden geactiveerd omdat perioden met weinig hernieuwbare energie zowel kort als zeldzaam zullen zijn.’

Aandachtspunten

De verkregen inzichten hebben Elia ertoe gebracht een 4-tal focuspunten te identificeren. Deze zijn volgens de netbeheerder een aanvulling op andere gekende maatregelen die even belangrijk zijn voor het bereiken van klimaatneutraliteit, zoals het verminderen van het primaire energieverbruik.
De 4 focuspunten zijn:

  1. Efficiënt gebruik van potentieel aan hernieuwbare energie: om de beperkte capaciteit aan duurzame-energiebronnen optimaal te benutten, moet Europa kaders opzetten voor partnerschappen tussen landen met een verschillend potentieel aan duurzame- energiebronnen.
  2. Verdriedubbel de expansie van hernieuwbare-energiebronnen: beleidsmakers op alle institutionele niveaus moeten werk maken van maatregelen die het juiste investeringskader tot stand brengen en de doorlooptijd verkorten van projecten voor de uitbreiding van duurzame-energiebronnen en de realisatie van de noodzakelijke netinfrastructuur.
  3. Elektrificeer, elektrificeer, … nu! De elektrificatie van mobiliteit, verwarming en eindgebruikerstoestellen moet voorrang krijgen, aangezien dit essentieel is om klimaatneutraliteit te bereiken. Elektrificatie zorgt voor flexibiliteit om de verdere integratie van hernieuwbare-energiebronnen te vergemakkelijken en vermindert de uiteindelijke energievraag.
  4. Vermijd lock-in effecten voor een efficiënte decarbonisering: geef prioriteit aan het gebruik van groene moleculen om grijze waterstof te vervangen en om sectoren koolstofvrij te maken waar elektrificatie geen optie is.

Bron: Solarmagazine.nl, 1 december 2021

Schrijf u gratis in op onze nieuwsbrief

Leave a Reply