Elia heeft zijn 2-jaarlijkse studie gepubliceerd over de adequacy- en flexibiliteitsbehoeften van België voor de periode tot en met 2034. Uit het rapport blijkt dat de behoefte aan flexibiliteit snel groeit.
Om tijdens de winters en vooral bij momenten van schaarste de bevoorradingszekerheid te handhaven, moet er volgens Elia bijzondere aandacht worden besteed aan de toenemende elektrificatie van de mobiliteits-, verwarmings- en industriële sector. Dit zorgt voor bijkomende capaciteitsbehoeften die deels getemperd kunnen worden via het aanmoedigen van flexibele consumptie; waarbij meer geconsumeerd wordt buiten de piek aan een lagere prijs. Als België de efficiëntie van het systeem wil verbeteren en de kosten onder controle wil houden, zijn volgens Elia bijkomende maatregelen nodig. Goede samenwerking op alle politieke niveaus is essentieel.
Stroomversnelling
Sinds de publicatie van de vorige adequacy- en flexibiliteitsstudie in juni 2021 zijn er zowel in België als in Europa belangrijke beleidsontwikkelingen gebeurd; vooral door de Russisch-Oekraïense oorlog en de gascrisis. Hierdoor is onder meer de uitrol van hernieuwbare energie in een stroomversnelling geraakt, wat zorgt voor fundamentele veranderingen in zowel de aanbod- als vraagzijde van het elektriciteitssysteem.
‘Niemand twijfelt er nog aan dat ons land voor een ingrijpende transformatie staat. Binnen de komende twee tot drie decennia zal de Belgische economie veranderen van één die draait op fossiele brandstoffen naar een duurzame economie die de inzet van hernieuwbare-energiebronnen optimaliseert en efficiënter maakt’, aldus Chris Peeters, chief executive officer van Elia Group. ‘De invoering van het capaciteitsremuneratie mechanisme (crm) in België is een eerste cruciale hefboom om de bevoorradingszekerheid in deze turbulente tijden te handhaven. Als we de efficiëntie van het systeem willen verbeteren en de kosten van de energietransitie onder controle willen houden, zijn echter aanvullende maatregelen nodig. Zeker op vlak van digitalisering en infrastructuur.’
4 kernboodschappenOp basis van de berekeningen en de diverse scenario’s die Elia heeft onderzocht, heeft de hoogspanningsnetbeheerder 4 kernboodschappen geformuleerd.
|
Aanbevelingen
Op basis van de 4 kernboodschappen doet Elia een aantal aanbevelingen voor maatregelen op de korte, middellange en lange termijn.
Voor de korte termijn – en in het bijzonder de winters van 2025-2026 en 2026-2027 – beveelt Elia aan om nog 2 gigawatt aan flexibele capaciteit te garanderen. ‘Uit recente informatie over potentieel nieuw vraagbeheer en grootschalige batterijopslag, blijkt dat zelfs als die volledig benut worden, er een aanzienlijk tekort blijft’, aldus de Elia-studie. ‘Zelfs door de voorziene sluiting van gascentrales uit te stellen, kunnen we de kloof niet dichten. Bovendien is er tussen nu en 2025 niet genoeg tijd om nieuwe productie-eenheden te bouwen. Conclusie: de crm-veiling die in 2024 wordt georganiseerd voor het leveringsjaar 2025-2026 zal er zonder bijkomende oplossingen hoogstwaarschijnlijk niet in slagen om de resterende kloof te dichten.’
2,9 gigawatt nodig
Rekening houdend met de verlenging van de levensduur van de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 en de nieuwe capaciteit die tijdens de eerste crm-veiling is gecontracteerd, zal er tegen 2029 volgens Elia circa 2,9 gigawatt aan bijkomende capaciteit nodig zijn om het Belgische energiesysteem overeind te houden.
‘Dit kunnen we invullen via diverse technologieën, zoals bijkomend vraagbeheer – bovenop de al verwachte flexibiliteit van industrie en eindgebruiker, batterijen met grote opslagcapaciteit of andere thermische capaciteiten. De geplande ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen en de bijbehorende infrastructuur zal positief bijdragen aan de bevoorradingszekerheid van ons land. Op basis van de hypotheses in deze studie en in overeenstemming met de ambities van België, zal er op middellange termijn tot 2 keer meer hernieuwbare energie gerealiseerd worden.’
Toch volstaat volgens Elia de groei van hernieuwbare energie niet om de bevoorradingszekerheid te waarborgen. ‘De simulaties in deze studie tonen aan dat, zelfs als de bestaande fossiele capaciteit in het systeem blijft, de nood aan bijkomende capaciteit geleidelijk toeneemt richting 2029. Deze stijgende capaciteitsnood was al duidelijk in onze vorige studie, maar op basis van de aangepaste elektrificatiedoelstellingen komt dit 5 jaar eerder dan verwacht.’
