Tijdens een grote stroomstoring zonnepanelen blijven gebruiken om een lamp aan te zetten of een mobiele telefoon op te laden. Nu kan dat meestal niet, maar in de toekomst misschien wel. Dat stelt Sweco.
Het is een van de conclusies van een nieuwe studie van het bedrijf over de veerkracht van elektriciteitssystemen in Europa. Uit het onderzoek blijkt dat zonnepanelen in de toekomst een grote rol kunnen spelen om de gevolgen van een grote stroomstoring te verzachten.
Veelbelovende oplossing
Noodstroomvoorzieningen met een lage capaciteit kunnen tijdens stroomuitval vitale functies zoals mobiele communicatie tussen burgers en autoriteiten, toegang tot water of het opladen van basisapparaten mogelijk maken. Onderzoekers van Sweco zien dat zonnepanelen een veelbelovende oplossing kunnen zijn voor het leveren van die noodstroom.
‘Met steeds extremere weersomstandigheden en bedreigingen van buitenaf is het belangrijk dat Nederland een robuust energiesysteem heeft’, zegt Bert van Renselaar, businessdirector Energietransitie bij Sweco. ‘We moeten kijken naar strategieën om de stroomvoorziening te waarborgen, zowel voor communicatiedoeleinden als voor andere basisbehoeften. Op dit moment produceren zonnepanelen op je dak thuis geen elektriciteit tijdens een stroomstoring. Vanuit veiligheidsoverwegingen wordt dit niet toegestaan op ons stroomnet. Met een speciale omvormer, ontworpen om kleinere belastingen aan te sluiten, kun je essentiële apparaten tijdens stroomuitval overdag blijven gebruiken. Daarnaast zijn er hybride omvormers die ook met batterijen kunnen werken. Die zou je voor de nacht kunnen gebruiken, maar dit is wel aanzienlijk duurder.’
Omvormer stopt productieEen standaardzonnepaneelinstallatie die op het elektriciteitsnet is aangesloten, stopt met het produceren van elektriciteit tijdens een stroomstoring. Dit heeft voornamelijk te maken met de veiligheid, want als de productie doorgaat, wordt de elektriciteit teruggeleid naar het elektriciteitsnet, wat een gevaar oplevert voor het onderhoudspersoneel. Het is de omvormer die de productie stopt omdat deze – in zijn eenvoudigste vorm – de frequentie van het elektriciteitsnet nodig heeft om mee te synchroniseren. Daarom moeten zonnepanelen voor woningen – om gebruikt te worden voor noodstroom – worden uitgerust met het juiste type omvormer. Omvormeroplossingen die een kleinere belasting kunnen regelen tijdens een stroomonderbreking zonder dat er batterijen nodig zijn, worden ook wel noodomvormers genoemd. Een noodomvormer kan belastingen regelen van 1,5 tot 3 kilowatt, waardoor essentiële apparaten zoals telefoons, lampen, radio’s en koelkasten kunnen blijven werken tijdens stroomuitval, overdag als de zon op is. Een zonne-energiesysteem kan ook elektriciteit leveren met een hybride omvormer of met aangesloten batterijen of een ander type opslagunit. Het Sweco-onderzoek stelt dat als alle residentiële zonne-energie-installaties die in de periode 2023 tot 2028 geïnstalleerd worden, zouden zijn uitgerust met noodomvormers 8 procent van de bevolking van elk land ‘veerkrachtig’ is tijdens stroomuitval. Als deze huishoudens 3 naburige huishoudens van stroom zouden kunnen voorzien, kan de veerkracht zelfs worden uitgebreid tot 33 procent van de bevolking. Nederland springt er volgens het onderzoek uit met het hoogste potentieel om veerkracht te bereiken, met een potentiële dekking van bijna 100 procent van de bevolking. Als elk huishouden 3 naburige huishoudens van elektriciteit zou kunnen voorzien, zou 91 procent van de Nederlandse bevolking toegang hebben tot elektriciteit. Voor België gaan de onderzoekers uit van een potentieel van 49 procent. |
Thuisbatterijen
In alle landen die door de onderzoekers geanalyseerd zijn, wordt het aandeel zonnestroom steeds groter door de energietransitie, dalende prijzen van zonnepanelen, meer subsidies en betere regelgeving. Duitsland is zoals bekend binnen Europa de leider qua geïnstalleerd zonnevermogen, terwijl Nederland het hoogste pv-vermogen per hoofd van de bevolking heeft.
‘Door het stimuleren van hybride omvormers in combinatie met thuisbatterijen – of die in elektrische auto’s – kan Nederland het energiesysteem veerkrachtiger maken tegen relatief lage kosten, zelfs onder uitdagende omstandigheden’, stelt Van Renselaar. ‘We moeten de voorsprong die we nu hebben benutten. Door het afbouwen van de salderingsregeling wordt de window of opportunity straks kleiner. Met het afbouwen van het salderen wordt het voor veel huishoudens en bedrijven interessant om elektriciteit achter de meter op te slaan. Wanneer dit wordt gecombineerd met hybride omvormers biedt dit een mooie kans waar nu op ingezet moet worden. Sowieso een optie die iedereen zou moeten overwegen die nu voor de keuze staat om zonnepanelen aan te schaffen.’
In de studie is ook bekeken wat zonne-energie kan betekenen in het beschermen van kritieke infrastructuur, zoals waterbeheer en mobiele communicatie. Bijvoorbeeld door ze in de buurt van grote zonne-energiecentrales te plaatsen.
